středa 18. ledna 2012

Bez diakritiky? Tak procz ne postaru?

Milj cztenaarzi,

mozsnaa se Waam tento text nebude czjst uuplnie snadno, ale wiezte, zse takto by takee mohl wypadat naass czeskyy prawopis, nebyyt Mistra Gana z Husi, kteryy zawedl tzw. nabodenjczka, kteraa dnes znaame gako czaarky a haaczky, a obrozencuo, kterzj daale zplynulili a zmodernisowali naass prawopis do podoby, kterau znaame dnes.

Technokratuom to trwalo niekolik desjtek let, nezs nauczili przjstroge, naprzed psacj stroge, telegrafy a pak poczjtacze, czesky a ginyym neanglickyym gazykuom. A protozse to byly mozky spraawnie technokraticky wypatlanee, nenapadlo ge nic lepssjiho, nezs se prostie z prwu na nasse milaa nabodenjczka uuplnie vykasslat. Tjm owssem zawedli do powiedomii werzegnosti welmi nemilyy fenomeen, totizs tzw. czesstinu bez haaczkuo a czaarek neboli bez diakritickyych znameenek.

Kdyby to wssak byli byyvali lidee alespong trochu wzdielanj w historickee linguistice czesstiny, bylo by gim staczilo saahnaut po czeskeem prawopise, kteryy platil gesstie przed Ganem Husem, totizs po prawopise sprzezskoweem. Odpadla by tak spausta nedorozumienj, naprz. gestli woliczi wolj, woliczi [gsau] woli nebo zda se gednaa o woljcj woly („volici voli“).

Wytworzenj czessztiny bez haaczkuo a czaarek tak bylo w podstatie zbytecznee a wrcholnie newkusnee. Kazj to naass aesthetickyy smysl pro gazyk. Niekterzj, zwlaasstie mladj lidee, pjssj i dnes, w dobie czeskyych klaawesnic a Unicod’u, bez haaczkuo a czaarek! A procz zse newyuzsjwagj teeto wzaacnee przjlezsitosti konecznie daat sweemu gazyku duostognost, kterau si zaslauzsj? Pryy prostie proto, zse psaat bez haaczkuo a czaarek ge gednodussssj!! Hm, mozsnaa ge pro nie gednodussssj odmyysslet si od pjsmenek nabodenjczka mjsto toho, aby na klaawesnici hledali pjsmenka s nabodenjczky, ale pro paana kraale, kdo to maa po nich czjst?!

Niekterzj zase budgto neumj nebo gsau ljnj psaat pjsmenka ď, ť, ňó, snad proto, zse se musj naprzed stisknout posuwnjk (shift), sauczasnie klaawesa pro czaarku a haaczek a pak tee prwee zaakladnj litera. Lidiczky, ono ge to moc praace, maczkat hned trzi klaawesy kwuoli gednomu pjsmenku!!

Tak nawrhugi, abychom zkusili, kdyzs uzs chceme ignorowat nabodenjczka, tento uzs daawnyy a geniaalnj wynaalez czeskeeho reformaatora cjrkwe, abychom nezapomjnali na dieginy a wraatili se w nich o krok zpiet a psali przesnie takto. Zkusme to, co naam to udielaa?☺ Ge to rozhodnie hezczj, nezs gen tak urzjznout a zahodit nabodenjczka!

P. S.: Nasekal gsem tu mnoho chyb, ale snad uzs gsem ge oprawil☺

Žádné komentáře: